Czytelnia

Zastanawiasz się, czym jest QGIS i do czego możesz go wykorzystać? QGIS (wcześniej znany jako Quantum GIS) to bezpłatne i otwarte oprogramowanie GIS (System Informacji Przestrzennej). Jest to najpopularniejsze narzędzie do obsługi danych przestrzennych, wykorzystywane zarówno przez profesjonalistów, jak i początkujących użytkowników na całym świecie.

Poniżej przedstawiliśmy kilka najpopularniejszych zastosowań QGIS.

QGIS to otwarte i bezpłatne oprogramowanie GIS, których użytkownikami są nie tylko specjaliści Systemów Informacji Przestrzennej, ale również typowi geodeci. Wykorzystanie QGIS w geodezji to możliwość edycji i prezentacji danych, a także integracji z narzędziami mobilnymi (różne aplikacje: QField, MerginMaps) i profesjonalnym sprzętem geodezyjnym. Poniżej znajdziesz 10 inspiracji do czego, jako geodeta, możesz wykorzystać QGIS.

8 marca 2025 roku społeczność użytkowników QGIS w Polsce formalnie zawiązała Stowarzyszenie QGIS Polska (SQP). Korzyścią wynikającą z posiadania oficjalnych struktur jest możliwość silniejszej integracji środowiska oraz efektywniejsze wsparcie rozwoju otwartego oprogramowania GIS w Polsce. O polskiej społeczności QGIS pisaliśmy więcej w artykule Społeczność QGIS w Polsce – jak to się zaczęło i dokąd zmierza?

Technologia GIS dynamicznie się rozwija, oferując coraz bardziej zaawansowane narzędzia do analizy danych przestrzennych, planowania miast oraz optymalizacji procesów biznesowych i środowiskowych. Obecnie GIS nie ogranicza się jedynie do mapowania – to kompleksowy system pozwalający na analizowanie, modelowanie i przewidywanie przyszłych zmian w otoczeniu.

W dzisiejszych czasach wspomaganie decyzji za pomocą analiz przestrzennych przy użyciu oprogramowania klasy GIS jest codziennością i odgrywa kluczową rolę w wielu branżach, m. in.. energetyce, gospodarce wodnej, ochronie środowiska, leśnictwie, administracji czy szeroko rozumianym biznesie. Nadal jednak rzadkością jest powszechne wykorzystywanie automatyzacji procesów wykonywanych przez operatorów GIS, a wszystkie z branż łączy potrzeba przyspieszenia i ułatwienia często powtarzalnej pracy. Z pomocą przychodzą obecne w QGIS algorytmy przetwarzania wsadowego, modelarze graficzne, wtyczki i skrypty automatyzujące z użyciem języka programowania wysokiego poziomu – Python. 

Rozmowy z przedstawicielami branży wodno-kanalizacyjnej pokazują, że większość z nich spotyka się z podobnymi problemami i wielkość przedsiębiorstwa nie ma tutaj znaczenia. Zarówno małe, jak i duże firmy zmagają się z tymi samymi przeciwnościami, a to niektóre z nich:

Zbieranie danych przestrzennych w terenie i korzystanie z map na urządzeniu mobilnym nigdy nie było tak proste! Na rynku jest kilka rozwiązań, pozwalających na wizualizację i edycję danych przestrzennych bezpośrednio w terenie. W tym artykule opisane zostaną dwa najpopularniejsze systemy. Flagowymi produktami ze świata open-source, umożliwiającymi zaawansowane zbieranie danych w terenie są QField (rys. 1 po lewej) oraz Mergin Maps

Wiele krajów na świecie ma swoje własne geoportale, które odgrywają kluczową rolę w udostępnianiu szerokiej gamy danych geograficznych i przestrzennych. Te platformy, często zarządzane przez instytucje rządowe, oferują dostęp do map, informacji o terenie, zagospodarowaniu przestrzennym, danych klimatycznych, a także danych dotyczących infrastruktury i ochrony środowiska.

Dnia 24 września 2023 roku weszła w życie Reforma Planistyczna uważana m.in. przez ministra rozwoju i technologii Waldemar Budę za przewrót kopernikański w planowaniu przestrzennym. Co więcej – jest to kolejny krok w stronę digitalizacji Polski.Według GUS do 2022 roku powierzchnia Polski była pokryta w 32% MPZP (miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego), a równolegle wydano 138 575 decyzji o warunkach zabudowy. Na skutek tych danych trudno się dziwić, że patodeweloperka coraz bardziej zapisuje się w krajobraz naszych miast. Jako społeczeństwo nie zdawaliśmy sobie sprawy, że przestrzeń stanowi zasób, który jest coraz bardziej ograniczony oraz, co najgorsze, nieodnawialny. Dlatego nowa reforma to duży krok w celu implementacji zrównoważonego rozwoju w planowanie przestrzenne. Warto podkreślić, że w 2013 roku miejscowe plany przewiadywały tereny pod zabudowę dla 200 milionów ludzi, a obecnie większość z nich notuje tendencje spadkowe. Nowa reforma ma za zadanie również bardziej włączyć obywateli i różnych interesariuszy w proces kształtowania przestrzeni.

Czy wiesz, jak niezwykła jest historia społeczności QGIS w Polsce? To zaskakujące, ale wszystko zaczęło się na przełomie pierwszej dekady XXI wieku, kiedy na rynku oprogramowania geoinformatycznego dominowały drogie, zamknięte systemy. W odpowiedzi na potrzebę dostępności i elastyczności w narzędziach GIS pojawił się QGIS – darmowe, otwarte oprogramowanie, które szybko zdobyło uznanie użytkowników na całym świecie, w tym również w Polsce. Wyobraź sobie, że program ten został zapoczątkowany w 2002 roku, a pierwsze wzmianki o QGIS w Polsce pojawiły się chwilę później. Z początku był on wyborem garstki pasjonatów i małych firm poszukujących alternatyw dla kosztownych systemów GIS.

Czym jest OpenStreetMap? Wielu z nas może kojarzyć ją z podkładem mapy świata, która pojawia się na w tle różnych aplikacji mapowych typu geoportal. To, co tak naprawdę tworzy OpenStreetMap to społeczność zrzeszona wokół projektu: zwolenników wolnych danych oraz wolontariuszy tworzących mapy świata, która posłuży nam wszystkim. Jest to przewodnia idea, która inspiruje ludzi z najróżniejszych krajów. Tak szeroki i powszechny projekt może budzić wątpliwości, ale gdy przyjrzymy się bliżej udostępnianym danym dostrzegamy, że są to wysokiej jakości wizualizacje przestrzeni, często wykorzystywane przez duże firmy oraz instytucje rządowe. Pokazuje to, jak ludzie zrzeszeni wokół idei potrafią tworzyć coś dobrego dla całego świata całkowicie za darmo.

QGIS odgrywa kluczową rolę w dzisiejszym świecie, będąc niezastąpionym narzędziem zarówno dla profesjonalistów, jak i amatorów. Jego umiejętne wykorzystanie pozwala na efektywne zarządzanie danymi przestrzennymi oraz tworzenie zaawansowanych map i analiz. Warto zatem zainwestować czas i wysiłek w naukę obsługi tego programu, gdyż przyniesie to korzyści na wielu płaszczyznach. Artykuł ten przedstawi różne aspekty nauki QGIS-a, takie jak metoda warsztatowa, wartość certyfikatu na rynku pracy czy możliwość uzyskania dofinansowania na szkolenia.

Co to tak naprawdę znaczy „OpenSource”. To oprogramowanie, które jest dostępne za darmo, a jego kod źródłowy jest publiczny. Oznacza to, że każdy może go przeglądać, modyfikować, a nawet rozwijać według własnych potrzeb. Dla wielu to ogromna zaleta – w końcu kto by nie chciał mieć możliwości dostosowania narzędzia do swoich specyficznych potrzeb? Najłatwiej wyjaśnić to przez analogię.